Bademcik ve Geniz Eti

Bademcik ve geniz eti operasyonu, çocuklarda uygulanan en sık operasyonlardan biridir. Yetişkinlerde yapılan bademcik operasyonu da nadir değildir. Bademcik ve geniz eti operasyonu, antibiyotikler bulunmadan önceki dönemden az olsa da, hâlâ çocuk ve yetişkinlerin sağlığını düzelten değerli bir operasyondur.

Son yıllardaki çalışmalar ayrıca göstermiştir ki, sürekli orta kulak iltihabından şikayetçi ve orta kulağında sıvı bulunan çocuklarda, geniz eti operasyonu faydalı olabilmektedir.

Bademcik ve Geniz Etinin Gayesi Nedir?

Bu yapılar, boynumuzda, kasığımızda ve vücudumuzun diğer bölgelerinde bulunan lenf dokusu veya bezleri yapısına benzeyen yapıdadırlar. Bunlar, boğazın gerisini bir daire gibi çevreleyen dokunun parçalarıdır. "Geniz", burunun arkasında bulunan boşluğa verilen isimdir. Geniz eti, boğazın üst kısmında, burun ve yumuşak damağın arkasında yerleşmiştir; bademciklerin tersine, özel aletler olmadan doğrudan gözle görülemezler. Bademcikler ise, boğazın gerisinde her iki tarafta yerleşmiş, boyutları değişebilen iki adet dokudur.

Bademcik ve geniz eti, solunum ve sindirim sisteminin başlangıcında yerleşmişlerdir. Alınan yiyecek, içecek ve solunan hava ile ilk temasa geçen dokulardandır. Vücudun savunmasına yardımcı olurlar. Her doku gibi, fonksiyonlarını gördükleri ve kişiye zarar verecek duruma gelmedikleri müddetçe, faydalı yapılardır.

Bu görevleri, yaşamın ilk birkaç yılında gerçekleşir ve çocuğun ileriki yaşlarında önemi azalır. Fakat, üç yaşından sonra bademcik ve geniz etinin önemli olduğuna dair bir belge yoktur. Laboratuar testleri ve takiple yapılan geniş bir bilimsel çalışmada, bademcik ve geniz etleri çıkartılan çocuklarda, gelecek yaşamlarında hiçbir hastalığa karşı savunma bozukluğu bulunmamıştır.

Halk arasında, bademcik ve geniz etinin, mikropları bir süzgeç gibi süzdüğüne dair bir inanış vardır. Bu doğru değildir. Ancak mikroskopla görülebilen mikropların süzülebildiği bir yerden, yiyeceklerin geçmesi mümkün değildir.

Doktor, Bademcik ve Geniz Etini Nasıl Kontrol Eder?

Bademcik ve geniz etinin değerlendirilmesinde kullanılan temel metodlar şunlardır:

1-Tıbbî hikaye

2-Fizik muayene

3-Bakteriyolojik kültür

4-Röntgen incelemesi

5-Kan testleri

6-Diğer muhtemel incelemeler

Hekiminiz, kulak, burun, boğaz problemini ilgilendiren sorular soracak ve baş, boyun bölgesinin muayenesini yapacaktır.

Burun ve boğazınızın muayenesinde, küçük aynalar veya endoskoplar kullanılabilir. Fizik muayene sırasında boynunuzdaki lenf bezleri de değerlendirilecektir.

Bakteriyolojik boğaz kültürleri, belli durumlarda yararlıdır. Kültürün alınıp alınmayacağına boğazın durumu ve görüntüsüne göre, hekiminiz karar verecektir.

Direkt olarak geniz etinin görülemediği nadir durumlarda, röntgen tetkiki faydalı olabilir. Bu tetkikler oldukça güvenlidir.

Bademcik ve Geniz Etini Hangi Hastalıklar Etkiler?

Çocuklarda bademcik ve geniz etinde görülen en sık problemler, tekrarlayan iltihaplar (boğaz ağrısına sebep olurlar) ve büyük olmalarıdır (solunum ve yutma güçlüğüne yol açarlar). Bademciklerin tekrarlayan akut iltihapları, yetişkinlerde de görülür. Bademcik etrafında apse oluşabilir, kronik bademcik iltihabı ve bademcik üzerinde peynirimsi görüntüsüyle, kötü ağız kokusuna yol açan ufak cepcikler oluşabilir. Bademcikte tümör de oluşabilir fakat nadirdir.

Ne Zaman Doktoruma Başvurmalıyım?

Kendinizde veya çocuğunuzda, bademcik ve geniz etinin iltihap ve büyümesinin yol açtığı şu durumları gördüğünüzde doktorunuza başvurmalısınız:

• Tekrarlayan boğaz ağrıları,
• Ateş,
• Titreme,
• Kötü ağız kokusu,
• Burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı,
• Tekrarlayan kulak iltihapları,
• Ağızdan nefes almak,
• Horlama ve uyku bozuklukları,
• Gece terleme,
• Salya akması,
• Diş gıcırdatması,
• Altına kaçırma.

Bademcik ve Geniz Eti Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Her yetişkin veya çocuk, yılda bir, iki kere bademcik enfeksiyonu geçirebilir. "Bademcik enfeksiyonu"ndan kastımız, kişiyi yatağa düşürecek, ateşli ve antibiyotik almayı gerektiren mikrobik bademcik enfeksiyonudur. Bademciklerin bakteriyel iltihapları, özellikle "strep" iltihapları, başlangıçta antibiyotik ile tedavi edilir.

Bazı çocuk ve yetişkinlerde, bademcik ve geniz etlerinin alınması önerilebilir. Bademcik ve geniz etinin alınmasının iki temel sebebi:

(1) Antibiyotik tedavisine rağmen tekrarlayan iltihaplar

(2) Büyümüş bademcik ve geniz etinden dolayı solunum güçlüğüdür.

Solunumun tıkanması, horlamaya ve uyku düzensizliklerine yol açar ki bu da çocuklarda aşırı hareketliliğe, yetişkinlerde de gündüz uykululuk hâline sebep olur. Bazı diş hekimleri, büyük bademcik ve geniz etinin yol açtığı sürekli ağızdan solumanın, yüz ve çene yapılarının gelişme bozukluğuna sebep olduğuna inanırlar. Ortodontik problemlerden dolayı tel takılan birçok çocuğun hastalığının sebebi budur.

Bademcik ve geniz etindeki kronik iltihaplar, komşu dokuları da etkilerler. Orta kulak ile geniz arasında bulunan "östaki borusu" da bunlardan biridir. Bu durum, kulak ağrısı ve işitme kaybı ile sonuçlanabilen sık kulak iltihaplarına yol açabilir.

Yetişkinlerde, tümör veya kanser şüphesi de bademcik ve geniz etinin çıkartılması için bir sebep olabilir.

Bazı kişilerde, "enfeksiyöz mononükleaz" gibi rahatsızlıklarda, aşırı büyüyen bademcik, havayolunu tıkayabilir. Bu kişilerde, kortizon tedavisi faydalı olabilir.

Tekrarlarsak, günümüzdeki ilmî bilgilerin ışığında, aşağıdaki durumlarda, bademciklerin, vücuda yarar yerine zarar verdiği ve bademcik operasyonunun yapılması gerektiğine karar verilmiştir:

1-Sık bademcik iltihabı geçirmek (Son 3 yıl içerisinde yılda en az 3 kere, son 2 yıl içerisinde yılda en az 5 kere veya son 1 yıl içinde yılda en az 7 kere).

2-Bademcik apsesi olması durumunda.

3-Bademciklerin solunum veya beslenme sorunu yaratacak kadar büyük olması durumunda.

4-Bazı mikropların taşıyıcısı durumunda olmaları veya tümör şüphesi olması durumunda.

5-Uygun antibiyotik tedavisine rağmen bademcik enfeksiyonunun devam etmesi durumunda.

Aşağıdaki şu durumlarda da geniz eti operasyonu yapılır:

1-Erken çocukluk veya yenidoğan döneminde, ciddi solunum güçlüğüne sebep olacak derecede burun tıkanıklığı yaptığı çocuklarda, iki günlükken bile geniz eti operasyonu yapılabilir.

2-Uzun süren burun tıkanıklığına yol açarak ağızdan nefes alma ve horlamaya sebep olduğu durumlarda.

3-Tedaviye cevap vermeyen veya tekrarlayan orta kulak iltihaplarında.

4-Doğuştan burun arkasının açık olmadığı yenidoğanlarda, buranın açıldığı operasyonla birlikte.

5-Burun tıkanıklığına yol açarak, tekrarlayan nezle ve sinüzit durumlarında.

6-Çocuklarda bazı kulak operasyonları ile beraber.

Bademcik ve geniz eti operasyonları, tamamen ağız içerisinden gerçekleştirilir. Operasyonlar, yazın da rahatlıkla ve emniyetle yapılabilir. Temel olan, gerektiği zaman operasyonun yapılmasıdır.

Hasta, Operasyon İçin Nasıl Hazırlanmalıdır?

Hekiminiz, bademcik veya geniz eti operasyonu olmanız gerektiğini söylediği zaman, operasyon için hazırlanmalısınız.

Çocuk ile ailesi, açık bir şekilde bu operasyonu konuşmalı ve çocuğun bütün olay süresince merak ve korkusu giderilmelidir. Hekimin yaptığının, kendisinin sağlığı için olduğunu öğreterek, cesaretlendiriniz. Operasyondan önce ve sonra mümkün olduğunca fazla onunla birlikte olmaya çalışınız. Çocuklar, operasyondan sonra boğazlarının ağrıyacağının farkında olmalıdırlar. Ayrıca, operasyonda, vücutlarının önemli bir parçasının alınmayacağına ve dış görünüşünün değişmeyeceğine güvence verilmelidir. Bademcik operasyonu yapılan bir arkadaşı varsa, onunla konuşması da faydalıdır.

Özellikle bademcik ve geniz eti operasyonlarında, en az on gün öncesinden başlayacak şekilde Aspirin ve aynı muhtevaya sahip ilaçlar kullanılmamalıdır. Başka ilaç kullanılıyorsa, hekim mutlaka haberdar edilmelidir. Çocuğun veya ailenin, önceden anestezi ile ilgili bir problemi olup olmadığı mutlaka hekime söylenmelidir. Hastanın kanama problemininin, hamilelik hâlinin, kortizon kullanıp kullanmadığının bilgisi hekime verilmelidir.

Operasyondan en az altı saat öncesinden başlamak şartı ile, hasta, oruç gibi, aç ve susuz kalmalıdır. Bu yasak, sakızı, ağız gargaralarını, diş macununu ve suyu da içerir. Yasağa uyulmazsa, anestezi sırasında mide muhtevasının kusulması ihtimalinden dolayı operasyon ertelenebilir.

Operasyon hakkında aklınıza gelen her türlü soruyu hekiminize sormalısınız.

Operasyondan Sonra Ne Olabilir?

Operasyondan sonra oluşabilecek birçok bulgu vardır. Yutma problemi, kusma, ateş, boğaz ağrısı, kulak ağrısı olabilir. Bunlar nadir değildir ve hepsi de görülebilir. Nadiren, kanama olabilir. Bu durumda hekim haberdar edilir.