Web sitemizde kullanıcı deneyimini artıran Çerezler (Cookie) kullanılmaktadır. Sitemizi kullanmaya devam ederek çerez kullanımımızı kabul etmektesiniz.
X

Diyabet Tanı ve Sınıflaması

Diyabet Tanı ve Sınıflaması
13.02.2008
14003 Görüntülenme
0 Yorum

Diyabet Tanı ve Sınıflaması

Diyabet Tanımı ve Tipleri

• Diyabet, insülin sekresyonu ve/veya etki mekanizmasındaki bozukluklar sonucu ortaya çıkan, hiperglisemi ile karakterli bir grup metabolik hastalıktır

• Diyabette görülen kronik hiperglisemi ise göz, böbrek, sinirler, kalp ve damar dokusunda uzun dönem hasar, fonksiyon kaybı ve yetmezliğe neden olmaktadır

Patolojik mekanizmalar

• Pankreas ß-hücrelerinin otoimmün yıkımı ile insülin yetmezliği ve ardından insülin direnci

• Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasındaki anormallikler (insülinin hedef dokulardaki yetersiz etkisine bağlıdır)

• Yetersiz insülin etkisi (yetersiz insülin salgısı ve/veya azalmıs doku yanıtı)

• Yetersiz insülin salgısı ve/veya azalmıs doku yanıtı sıklıkla hastada aynı anda görülür, tek basına olmadıkça hangisinin hiperglisemiye neden olduğu anlasılamamaktadır

Hiperglisemi semptomları

• Poliüri

• Polidipsi

• Kilo kaybı

• Polifaji (bazen)

• Bulanık görme

– Büyüme geriliği

– Bazı enfeksiyonlara yatkınlık

• Kontrolsüz diyabetin sonucu olarak hayatı tehdit eden hiperglisemik ketoasidoz veya nonketotik hiperozmolar sendrom

Komplikasyonlar

• Özellikle uzun dönemde

– Görme kaybına ilerleyen retinopati

– Böbrek yetmezliğine ilerleyen nefropati

– Charcot eklemi, ayak ülseri ve ampütasyona ilerleyen priferik nöropati

– Gastrointestinal, genitoüriner, kardiyovasküler semptomlar ve seksüel disfonksiyona neden olan otonom nöropati

– Hipertansiyon ve lipoprotein metabolizması anormallikleri

Diyabet Tipleri

• Diyabet vakalarının önemli bir bölümünü tip I ve II oluşturur

• Tip I’de mutlak insülin yetmezliği vardır, otoimmün patolojik sürece ait antikor vb kanıtlar bulunur

• Tip II, insülin yetersizliğine ek olarak insülin direnci ile birliktedir

• Diğer grup diyabetlilerde klinik bulgular olmadan hedef dokularda hipergliseminin derecesine göre patolojik ve fonksiyonel değişiklikler görülebilir

• Bu durum Oral glukoz tolerans testi (OGTT) veya açlık glukoz düzeyi ölçümü ile saptanabilir

• Hiperglisemi (eğer varsa) şiddeti altta yatan hastalık sürecine bağlı olarak zamanla değişebilir

• Hastalık ilerleyebilir ancak bu hiperglisemi oluşturmayabilir

• Aynı hastalık süreci diyabet tanı kriterlerini tam olarak karşılamadığından bozulmuş glukoz toleransına neden olabilir

• Bazı vakalarda yeterli glisemik kontrol kilo kaybı, egzersiz ve/veya oral hipoglisemiklerle sağlanabilir

• Bu vakalar insüline ihtiyaç duymazlar

• Rezidüel insülin sekresyonu olan ancak yeterli glisemik kontrol için dısardan insüline ihtiyaç duyan vakalar da insülin olmadan yasayabilir

• Ancak ileri derece ß-hücre yıkımı olan, rezidüel insülin sekresyonu olmayanlar ise dısardan insülin almadan yasayamamaktadır

• Metabolik anormallik ilerleyebilir, gerileyebilir veya aynı kalabilir

• Bu nedenle hipergliseminin dercesi altta yatan metabolik döngünün ağırlığını ve tedaviye yanıtı göstermektedir

Sınıflama

• Diyabetin tipinin belirlenmesi hastanın tanı anındaki durumuna bağlıdır ve hasta sıklıkla tek bir sınıfa dahil edilemez

• Örneğin gebelik diyabeti olan bir kisinin hiperglisemisi doğum sonrası devam edebilir ve bu durumda tip II olarak sınıflanabilir

• Ya da yüksek doz kortikosteroid alan bir hasta diyabet olabilir ve ilaçlar kesildiğinde normoglisemik duruma gerileyebilir, fakat yıllar sonra tekrarlayan pankreatit atakları sonrası diyabet gelisebilir Sınıflama

• Bir baska örnek olarak tiyazid diüretikleri verilebilir

• Tiyazid diüretikleri sonrası da diyabet gelisebilir, çünkü bu ilaç hiperglisemik etkilere sahiptir

• Sonuç olarak hipergliseminin patogenezini anlamak ve etkin şekilde tedavi etmek, diyabetin sınıfını belirlemekten daha önemlidir

1. Tip I Diyabet (ß-hücre yıkımı, sıklıkla mutlak insülin yetmezliğine gider)

• İmmün aracılı diyabet

• İdiyopatik diyabet

2. Tip II Diyabet (İnsülin direnci ve göreceli olarak insülin yetmezliği ile insülin salgılanma kusuru ve insülin direnci arasında değişen vakalar)

3. Diğer spesfik diyabet tipleri

• Genetik ß-hücre kusurları

• Genetik insülin etkinlik kusurları

• Ekzokrin pankreas hastalıkları

• Endokriopatiler

• İlaç veya kimyasal aracılı diyabet

• Enfeksiyonlar

• İmmün-aracılı diyabetin az rastlanan formları

• Diyabetle iliskili diğer genetik sendromlar

4. Gestasyonel Diyabet

• Gebelikte başlayan veya gebelikte saptanan herhangi bir glukoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır

Bozulmuş Glukoz Toleransı (BGT)

• Glukoz düzeyleri diyabet tanısı kriterlerini karşılamayan ancak normal olarak değerlendirmek için yüksek glukoz düzeylerine sahip kişileri tanımlamaktadır

– Açlık plazma glukozu 100≤ FPG <126 mg/dL

– OGTT 2. saat kan glukozu 140≤ PG <200 mg/dL

• Açlık glukozu;

– <100 mg/dL Normal

– 100–125 mg/dL BGT

– ≥126 mg/dL Diyabet (tanı OGTT ile doğrulanmalı)

• OGTT yapıldıysa glukoz yükleme sonrası 2. saat;

– <140 mg/dL Normal glukoz toleransı

– 140–199 mg/dL BGT

– ≥200 mg/dL Diyabet (bariz hiperglisemi yoksa tanı doğrulanmalı)

BGT

• BGT saptanan hastalar günümüzde pre-diyabet olarak kabul edilmekte

• BGT, gebelik yokluğunda önemli bir klnik durum değildir ancak bu kisiler diyabet ve kardiyovasküler hastalık gelisimi için risk tasımaktadırlar

• Bu vakaların diyabetin herhangi bir tipinin ara evresinde olduğu söylenebilir

• Özellikle abdominal obesite, TG ve/veya HDL-C tipi dislipidemi ve hipertansiyon bulunan metabolik sendromla iliskilidir BGT

• %5-10 kilo kaybı ile birlikte egzersiz ve bazı ilaçların bu vakalarda diyabet gelisimini geciktirdiği ancak kardiyovasküler risklerini azaltıp azaltmadığı bilinmemektedir

• Günlük hayatta normoglisemiktirler, HbA1c düzeyleri normal sınırlardadır

• Sıklıkla OGTT ile hiperglisemi saptanır

Diyabet Tanı Kriterleri

• Diyabet semptomları ile birlikte rastgele kan glukoz düzeyinin 200 mg/dL üzerinde olması veya açlık plazma glukoz düzeyinin 126 mg/dL üzerinde olması veya dünya sağlık örgütü tarafından önerildiği gibi 75 gr glukoz yüklemesi sonrası 2. saat kan glukoz düzeyinin 200 mg/dL üzerinde olması gibi bariz hiperglisemi varlığı diyabet tanısını koydurur

• Eğer bariz hiperglisemi yoksa bir gün sonra kan glukoz ölçümü (OGTT ile veya değil) tekrarlanmalı

• Günümüzde HbA1c ile tanı konması önerilmemektedir

Gestasyonel Diyabet (GDM) Tanısı

• Gebelikte anormal glukoz toleransı kriteri Carpenter ve Coustan tarafından 1982’de tarif edilmistir

• ADA 1997’den bu yana, 75 g 2 sa OGTT ile birlikte bu kriterlerin de kullanımını önermektedir

GDM

• Geçmiste tüm gebelerin GDM yönünden taranması önerilmekteydi

• Gebelikte glukoz intoleransı gelisimi için düsük risk tasıyanların taranması, maliyet etkinlik açısından önerilmemektedir

GDM için düsük risk

• <25 yas

• Normal kilo

• Ailede (1. derece akraba) diyabet hikayesi olmaması

• Anormal glukoz metabolizması hikayesi olmaması

• Herhangi bir gebelik komplikasyonu hikayesi olmaması

• İspanik, yerli veya afrikalı amerikalılar ile pasifik adalı gibi yüksek diyabet prevalansı olan etnik gruptan olunmaması

GDM risk değerlendirmesi

• Belirgin obesite, özgeçmiste GDM hikayesi, glikozüri veya ailede diyabet gibi yüksek riskli gebeler en uygun zamanda glukoz testine alınmalı

• Eğer bu yüksek riskli gebelerde baslangıç taramasında GDM saptanmazsa gebeliğin 24- 28. haftalarında test tekrarlanmalıdır

• Açlık glukozu ≥126 mg/dL ve rastgele kan glukozu ≥200 mg/dL ise tanı kesindir

GDM Tanısı

• Bariz hiperglisemi yoksa tanının doğrulanması için test bir sonraki gün tekrarlanmalıdır (doğrulama için glukoz yüklemesine gerek yoktur)

• Ortalama risk grubundaki gebelerde tanı için 2 yaklasım vardır

– Tek basamaklı tanı: Öncesinde glukoz taraması yapmadan doğrudan OGTT (yüksek riskli hastalarda maliyet-etkin)

– İki basamaklı tanı: 50 g glukoz yükleme sonrası 1. sa kan glukoz >140 mg/dL ise OGTT yapılır

•Eşik değer olarak >140 mg/dL %80 gebeyi ayırır, cut-off >130 mg/dL kullanılırsa %90 

GDM Tanı Kriterleri

• 100 g OGTT için tanı kriteri O’Sullivan ve Mahan’ın 1964 yılındaki çalısmalarından kaynaklanmaktadır

• Carpenter ve Coustan bu kriterleri modifiye etmistir

• Alternatif olarak bu test 75 g glukoz yüklemesi ile de yapılmaktadır ancak 100 g OGTT kadar doğrulanmamıştır

(Diabetes Care 2006;29 Suppl 1:s43-s48, Çeviren:Dr.A.Erkin Bozdemir)

Yorumlar
Henüz hiçbir yorum yapılmadı.
Doktorlarımıza sorularınızı iletin...
DoktorumOnline.NET ile alanında uzman doktorlarımıza yaşadığınız sağlık problemi ile ilgili soru sorabilir, isterseniz de doktorlarımız ile muayene için iletişim kurabilirsiniz. DoktorumOnline.NET size sizin en uygun doktora, en hızlı şekilde ulaşmanızı sağlar.
iv>