Zeka, Zeka Testleri ve Zekayla İlgili Psikolojik Testler

ZEKA, ZEKA TESTLERİ VE ZEKAYLA İLGİLİ PSİKOLOJİK TESTLER

Zeka'nın çeşitli tanımları yapılmıştır. Zeka bir adaptasyondur. Bir başka tanıma göre testlerin ölçtüğü şeydir.Zeka, tekrarla kazanılmış bir davranış alışkanlık süreci olarak tanımlanabilir. Bunların içinde deneme, yanılma, araştırma, alışkanlıklar vardır. Zekayı etkiileyen bir çok faktörler vardır. BUNLAR :

• Genetik faktörler
• Çevresel faktörler
• Beslenme

şeklinde sıralanabilir. Fonksiyonel bakımından zeka, tanıma fomksiyonlarının giderek bir denge meydana getirmesidir. Yapısal açıdan zeka, herşeyden önce, aksiyonların giderek ters giderliğiyle belirlenir. İlkel aksiyonlar tek yönlüdür: ÖRNEĞİN: Kedinin süt içmesi gibi. Bunlar bir amaca ulaşması için yapılan fiillerdir. Amaç sağlanınca bir şey kalmaz. Üstün zekalı fiiller ise işlemlerdir bunlar öyle aksiyonlardır ki maddi olduğu kadar ters gider karakterdedir.

ÖRNEK: 1+1=2 dir, 2 den 1'i çıkararak tekrar 1 i bulabiliriz. Toplamayı çıkartmaya dönüştürmek ters giderlik işlemidir.

ZEKANIN BELİRLİ AŞAMALARI:

• Formasyon dönemi: (1,5 -- 7-8 yaş )
• Denge dönemi:(7-8---11-12 yaş )

    

1. DUYU HAREKET ZEKASI.---( 0 - 1,5 - 2 YAŞ )

Bu hareket ve algılardan oluşan zeka biçimidir.Bu çocuğun konuşmasından önce gelen dönemde yer alır. Köhler, genel olarak duyu-- hareket zekasının antropoid maymunlarda bulunduğunu göstermiştir. Bu maymunlar meyvayı yakalayabilmek için araç kullanabilmekte ve dolambaçlı bir yol izleyerek meyva ile kendi arasındaki engeli ortadan kaldırabilmektedir. Bu davranışın 11 - 12 ----- 18 aylık çocukta bulunduğunu en ilkel yüzeylerinden başlıyarak gözlerimizin önüne sermiştir. Birincci aşama : Refleklerin işletilmesi, (0-1,5 ay ) Doğuşta çocukta refleks faaliyetleri görülür. Göz bebeği refleksi,göz kapağı refleksi, emme refleksi gibi. Refleksler çevre ile olan ilişkilerinde önemli rol oynarbu davranışlar çocuğun psikolojik hayatını belirler. Çocuk ağzına bir nesne dokununca emmeye başlar yorganı, çarşafı, parmağını emer ne bulursa ağzına götürür. Annesinin göğsünü görürse ona yönelir. İkinci aşama: İlk alışkanlıkların kurulması ( 1 -4,5 ay ) Bazı çocuklar birinci ayın sonuna doğru ellerini ağızlarına götürürler ve baş parmaklarını emerler. Ağız tepkileri ile el tepkileri kaynaşmış olur böylece yeni bir kazanç meydana gelmiştir. Tesadüfen olan bir şey daha sonra alışkanlık halini alır aynı biçim de çocuk işittiği bir sese bakar bu nesneye elini götürür, yanan bir kibritin alevini izler. Üçüncü Aşama: Amaçla aracın ayrırt edilmesi (4,5 8--9 ay ) Çocuk ayaklarıyla bebeğine vurur onu sallar ve bu hareketi devam ettiirir. Dördüncü aşama: Araçla amacın bir birine bağlanması ve bunların yeni durumlara uygulanması (8--9 --11 -- 12 ay ) Bu dönemde ilk kez tam anlamıyla zekalı davranışlar görülmeye başlar. Çocuk nesneleri sallama davranışına sahiptir. Her hangi bir nesnenin arkasına saklanan başka bir nesneyi bulabilir. Beşinci Aşama: Deneyler yaparak yeni araçların keşfi (11-- 12 --- 18 ay ) Çocuk deneyerek yeni yollar keşfeder bir örtü üzerinde bulunan nesneyi yakalayamazsa, örtüyü çekerek o nesneyi yere düşürerek alır. Altıncı Aşama: Zihinsel düşünce yoluyla yeni araçların icadı ( 18 -- 24 ay ) Artık çocuk sadece deneme yanılma yoluyla değil, ilişki bilinci ile kendisini kontrol ederek haraket eder daha önce edindiği tecrübelerle yeni karşılaştığı problemleri çözmeye çalışır.

    2. SOMUT İŞLEMLER (2--11-12 yaş )

a. Formasyon dönemi:

1,5 7--8 yaş bu dönemde çocuk ta sembolik düşüncenin doğduğu görülür, yani çocuk bir şeyi diğer bir şeyin aracılığıyla canlandırabilir. ÖRNEĞİN: Oyun oynarken beyaz bir taşı ekmek olarak kullanabilir. 1,5 yaşında ki çocuk ta sembolik fonksiyon görülür.Çocuğun kullandığı ilk sözlü şemalar bize çocuğun duyu haraket şemalarının kavram haline dönüşme yoluna girdiğini gösterir. Bu gelişme çok ağır meydana gelir ilk başta yarı sözlü işaretlere bağlı duyu hareket şemaları bir sınıf nesneye bir kelimeyi ortaya koymaz daha ziyade bir birine benzer tecrübeler ortaya konur. ÖRNEK: Treni gören çocuk çuf çuf der bunu farklı durumlarda tekrarlayabilir.Bir araba görüncede yada bir adam görüncede aynı şeyi söyleyebilir. Bu aşamada çocuk egosantrik düşünür çocuk türe göre tanımlama yapar fakat bazı, hepsi ayrımını henüz yapamaz.

b. DENGE DÖNEMİ:

( 7---8 YAŞLARIN DA )Çocuk ta bir bütünde meydana gelen değişiklikler çocuk için önemlidir. Bu dönem de sınıflama, serileme, değişmezlik, sayı, mekan kavramları meydana gelir.

   3. SOYUT İŞLEMLER: ( 11- 12 --- 14- 15 yaş )  

Yedi sekiz yaşlarından itibaren sosyalleşmeye başlayan çocuk, onbir, oniki yaşların da oyun kurallarının kişiler arası anlaşma sonucun da meydana geldiğini anlayacak kadar ilerlemiş durumdadır. Bu dönemde de görüş alışverişinde buluna bilir.Olaylar olmadan sonuçlarını kestirebilmeye başlamıştır. Bu dönemde kanıtlara göre fikirleri kabul eder varsayımlar yapar olayların nasıl olduğu nu düşünmeye başlar duyu dışı olayları doğa üstü olaayları kavramaya çalışır. Yargılarını mantıksal olarak destekleye bilir. KArmaşık ilişkileri çözmeye çalışır.

ZEKA TESTLERİ:

WİSC ZEKA TESTİ: Bu test beş, onbeş yaşları arasındaki ÇOCUK lara uygulanır.Test genel bilgi, genel kavrayış,aritmetik,benzerlikler,kelime bilgisi, resim tamamlama, resim düzenleme, küp yerleştirme, parçaların yerine konulması,labirantler den oluşmaktadır.Bu test sonucun da diğer zeka testlerinde olduğu gibi zeka bölümü ortaya çıkar.

• 130' ÇOK ÜSTÜN
• 120 -129' ÜSTÜN
• 110-119' PARLAK
• 90--109' ORTA
• 80-- 89' NORMAL
• 70 - 79' SINIR HALİ
• 69 - VE AŞAĞISI GERİ ŞEKLİNDE TANIMLANMAKTADIR.

Çocuğu yapılan tek bir testle değerlendirmek yanlış olur bazı durumlarda farklı zamanlar da ve farklı bir ortam da testi tekrarlamak ta yarar vardır tek bir test le yetinilmemeli farklı zeka test leri uygulanıp ikisinin ortalaması alınmalıdır. Çünkü tek bir zeka testinden elde edilecek sonuçlar yanıltıcı olabilir.

STANFORT -- BİNET ZEKA TESTİ :

BEŞ, ONBEŞ YAŞ ARASI ÇOCUKLARA uygulanır.

WİSC-R ZEKA TESTİ:

ALTI, ONALTI YAŞLARDAKİ ÇOCUKLARA uygulanır.

Good Enough – Harris Bir Insan çiz Testi Çocuktan bir insan resmi çizmesi istenir çizdiği resmin ayrıntılarına göre puanlama yapılır bu puana göre zekası hakkın da bir bilgi edinilmiş olunur.

CATTEL ZEKA TESTİ : Özellikle dikkat ölçen bir testtir.

Zeka testleri çocukların muhakeme, algılama, dikkat, kelime bilgisi, sözel ifade yetenekleri, hafıza yetenekleri,motor becerilerini, genel bilgileri ni , genel kavrayışlarını ölçen araçlar dır. Bu testler sayesinde çocukların zihinsel durumları ortaya konur zekaların da bir sorun varmı yokmu bunu anlamaya yarar ayrıca problemlerine teşhis için yarar lı bir araçtır. Bu testleri üniversiteler de eğitimleri sırasın da alan uzmanlar tarafın dan uygulanmalıdır. Böyle bir eğitim almayan kişiler tarafından uygulanmamalıdır. Ayrıca bu testler bir amaç için uygulanmalıdır.

PSİKOLOJİK TESTLER:

Bu testler çocukların bilinçaltlarını ortaya çıkartmaya yönelik testlerdir.

ÖRNEK olarak: Bir resim çizdirmek çocuklar hakkında bize oldukça önemli ipuçları verebilmektedir. Çocuk GÜVENSİZ Mİ, İÇE DÖNÜK MÜ, DEĞİL Mİ, ZİHİNSEL BİR SORUNU VAR MI, AİLE İLE YAŞADIĞI BİR SORUN VAR MI TÜM bunlar yaptığı resme yansır.

CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ:

Burada çocuk yarım bırakılan cümleleri tamamlar böylece çocuğun bilinç altı yaşadığı sorunlar ortaya konulur!