Psikoloji

Psikoloji Nedir?

Diğer bilim dallarına kıyasla oldukça yeni olan ve davranışlarla davranışların altında yatan süreçleri bilimsel olarak inceleyen çalışma alanına psikoloji denilmektedir. İnsanların içlerinde bulundukları sosyal çevreye uyum sağlama ve kendini tanımlamaları sırasında diğer insanlara ihtiyaç duyma gereksinimleri psikoloji alanına gösterilen ilgiyi çoğaltmıştır.

Psikolojinin temel amacı insanların davranışlarının tanımlanması ve yorumlanmaya çalışılmasıdır. İnsan davranışlarında zaman içerisinde meydana gelen değişimlerin anlamlandırılması ve açıklanması yine psikolojinin inceleme alanı içerisinde yer almaktadır. İnsan davranışlarını öngörebilmek için psikoloji alanında belli sınıflandırmalar yapılır ve insan davranışları belli başlı bazı kalıplara sığdırılır.

Psikiyatri ve psikoloji terimleri sıklıkla birbiri ile karıştırılsa da bu iki disiplin birbirinden oldukça farklıdır. Psikoloji insanların ruhsal durumlarını ve davranışlarını incelerken psikiyatri başlı başına bir tıp dalıdır. Psikoloji bölümünden mezun olan kişilere psikolog; psikiyatri ihtisası yapanlara ise psikiyatrist denir. Psikologlar ve psikiyatristler genellikle birlikle çalışırlar.

Psikolog Nedir?

Az önce de belirttiğimiz gibi “psikoloji” bölümünden mezun olan kişilere psikolog denir. Psikologlar tek başlarına tanı koyamaz ve hastaları tedavi etme yetkisine sahip değildirler. Bu yetki kısıtlamaları da göz önünde bulundurulduğunda psikologların ilaç yazma yetkilerinin bulunmadığı sonucuna da varılabilir. Psikologlar psikolojinin alt dallarında çalışma yaparak uzmanlaşabilirler.

Psikolojinin Alt Dalları

Kaynağını felsefe ve biyolojiden alan ve geçmişi 150 yıl kadar geriye uzanan psikoloji; 6 alt branşa ayrılmaktadır.

• Klinik Psikoloji; Davranışsal, zihinsel ve duygusal bozuklukların incelendiği psikoloji dalıdır. Kişinin davranışsal, zihinsel ve duygusal bozukluklarının değerlendirilmesi, tanısının konulup tedavi sürecinin şekillendirilmesi klinik psikolojinin alanına girer.

• Sosyal Psikoloji; İnsanların davranışlarının, duygularının ve düşüncelerinin diğer insanlardan ne denli ve nasıl etkilendiği ile ilgilenen psikoloji alt dalına sosyal psikoloji denir. Sosyal psikologlar grup davranışlarına, sosyal algıya, sözsüz davranışlara, önyargılara ve liderlik gibi yetilere odaklanırlar.

• Kişisel Psikoloji; Kişilerin ayırt edici özellikleri üzerinde araştırma yapan ve insanların kendilerine özgü özelliklerini inceleyen psikoloji dalıdır. Kişiden kişiye farklılık gösteren davranışlar ve bu davranışların altında yatan nedenler kişisel psikologların çalışma alanıdır.

• Deneysel Psikoloji; Psikolojiye doğa bilimi olarak bakan ve psikolojinin inceleme alanına giren konularda deneysel yöntemlerin kullanıldığı psikoloji branşıdır. Psikolojinin diğer branşlarında kullanılan yöntemler deneysel psikolojinin içerisinde bulunmaktadır.
• Fizyolojik Psikoloji; Anatomik özelliklerin insan psikolojisine olan etkisini inceleyen bilim dalı fizyolojik psikoloji olarak tanımlanmaktadır. Değişen hormon seviyelerinin insan davranışlarını nasıl şekillendirdiği bu branşın inceleme alanı olarak kabul edilir.

• Gelişim Psikolojisi; Kişilerin hayatları boyunca deneyimlediği psikolojik değişikliklerin bilimsel olarak incelendiği bilim dalıdır. Gelişim psikolojisi tüm insan ömrünü kapsayacak çalışmalar yapılmasını gerektirir; motor becerileri, problem çözme, kimlik oluşumu, kişilik, benlik kavramı ve dil öğrenme gibi psikolojik faktörler gelişim psikolojisinin çalışma alanına girer.