Nakledilen Organın Korunması

Nakledilen Organın Korunması

Organ nakli ile hastalar ikinci bir hayat şansı elde ederler. Birçok hasta organ nakli gerçekleştikten birkaç ay sonra normal işlerine ve hayatlarına geri dönerler.  Ancak bu ikinci hayatlarında hastalar nakil edilen organlarını ve genel sağlıklarını daha özenle korumalıdırlar.

Vücut nakledilen organları yabancı madde olarak algılar. Vücudumuzun nakledilen organa olan tepkisi, normal hayatımızda vücudumuza giren bir mikroba olan tepkisinden farklı değildir.  Rejeksiyon denilen bu olay genellikle organ naklini takip eden birkaç hafta içerisinde görülür.  Ancak aylar hatta yıllar sonra da böyle bir tepkiyle karşılaşılabilir.  İşte bu sebepten dolayı, organ nakli yapılan hastalar geri kalan hayatları boyunca bu anti-rejeksiyon ilaçlarını almak zorundadırlar.  Organ nakillerinin başarısız olmasının en büyük sebeplerinden birisi de hastaların doktor tavsiyesini dinlemeyip bu ilaçları almaktan vazgeçmesidir.

Vücudunuzun nakledilen organa olan tepkisini azaltmak için:

• İlaçlarınızı doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda almalısınız
• İlacınızı almayı bırakmayın ve ilaç dozunu kendi kendinize değiştirmeyin
• İlacınızı hergün aynı saatlerde almaya çalışın
• İlacınızı almayı unutursanız hatırladığınız anda hemen alın.  Eğer bir sonraki ilacınızı alma vaktinize çok yaklaştıysanız unuttuğunuz dozu almayın ve normal dozunuzu ve ilaç alma saatinizi değiştirmeyiniz
• Tatil günlerini göz önünde bulundurarak ilaç stoklarınızı ayarlayın
• Doktor tavsiyesi olmadan alacağınız ilaçlarda anti-rejeksiyon ilaçlarıyla olan etkileşimini araştırın, mümkünse doktorunuza danışmadan ilaç almayınız.
• Lokman hekim ilaçlarından uzak durmaya çalışın
• Doktor ziyaretlerinizde mutlaka organ nakli yapıldığını yeni doktorunuza bildirin.Yeni yan etkiler oluşursa yada bir enfeksiyon olursa mutlaka doktorunuza bildirin. 

Sağlıklı Yaşam

Organ nakli sizin normal bir hayata geri dönmenizi sağlıyabilir.  Uzun süredir sağlık sorunları yaşadıktan sonra organ nakliyle gelecek olan yeni hayatınızda sağlığınıza önem vermeniz gerekmektedir.  Bu konu oldukça önemlidir, çünkü organ nakillerinden sonra organ naklinden once yaşadığınız uzun süreli sağlık sorunu ve organ naklinden sonra alacağınız anti-rejeksiyon ilaçları kalp rahatsızlıklarına sebep olabilir.

Beslenme

Muhtemelen organ naklinden sonra iştahınızın açıldığını hissedeceksiniz; özellikle organ naklinden önce rahatsızlığınız uzun süreyle olduysa.  Sağlıklı beslenme organ naklinden sonra gelen iyileşme sürecinizde tedavinizin bir parçasıdır.  Bazı anti-rejeksiyon ilaçları iştahınızı çok arttıracağından nakilden sonra hızlı kilo alabilirsiniz.  Bilinçli beslenme ve az yağlı ve şekerli, fiber yoğun bir diyet ile beslenmeniz tavsiye edilir.  Beslenmeniz hakkında sorularınızı ayrıca doktorunuza sorabilirsiniz.  Ameliyattan sonra hatada bir kez tartılmanız tavsiye edilir.  Tansiyonunuzu yükseltebileceği için tuz tüketimini azaltmalısınız.

Böbrek nakli yapılan bazı hastaların vücutlarındaki potasyum miktarı artabilir. Bu sebeple yüksek miktarlarda potasyum içeren yiyecekleri tüketmekten kaçınılmalıdır.  Muz ve ıspanak yüksek miktarlarda potasyum içeren yiyeceklere örnek gösterilebilir. 

Her konuda olduğu gibi beslenme konusunda da doktorunuzun tavsiyesine uymanız gerekmektedir.

Spor

Organ naklinden sonra vucudunuza kuvvet kazandırmanız iyileşme sürecinizin en önemli parçalarından birisidir. Organ naklinden sonra hangi seviyede spor yapabileceğinizi ve nasıl başlayacağınızı mutlaka doktorunuza danışınız.  Düzenli bir spor planı yapın ve aksatmadan uygulayın.  Spor yaparken unutmayın ki, geçirdiğiniz uzun süreli rahatsızlıktan dolayı vucudunuz zayıflamıştır ve eski kuvvetine kavuşması zaman alacaktır.  Yürüme başlangıç için iyi bir seçenek olacaktır.  Vucudunuz belli bir sure kuvvettini toplayacak ve koşma gibi daha zor olan sporları yapmanız mümkün olacaktır.

Spor yaparken aşırıya kaçmamalısınız. Eğer göğsünüzde bir ağrı, nefesinizde ani bir kesilme, baş dönmesi veya kalp atışlarınızda bir düzensizlik hissederseniz mutlaka doktorunuza danışınız.

Sigara

Sigara içiyorsanız, organ naklinden sonra mutlaka sigarayı bırakmalısınız çünkü kalp rahatsızlığı riskiniz artacaktır.

Enfeksiyondan Kaçınmanın Yolları

Anti-rekeksiyon ilaçları vücudun bağışıklık sistemini azalttığı için organ nakli yapılan hastalar bakteri ve mikroplara karşı hassaslaşırlar.  Hastalık kapma riskini azaltmak için hijyene çok önem verilmelidir.

Evcil Hayvanlar:

• Evil hayvanların aşıları tam olmalıdır
• Kuşlarla temastan kaçının
• Evcil hayvanınız elinizi veya yüzünüzü yalarsa hemen sabunlu suyla yaladığı bölgeyi yıkayın
• Evcil hayvanlarınızın beslenme kaplarını ve yerlerini sizin yemek yediğiniz bölgeden uzak tutun
• Evcil hayvanların temizliği sırasında eldiven kullanın

Diş Bakımı:
Diş cekimi veya kanal tedavisi gibi yüzeysel olmayan tedavilerden once antibiyotik ilaç kullanmalısınız 

Seyahat

Ameliyattan sonra doktorunuzun bir itirazı yoksa seyahat emenizde hiçbir sakınca yoktur.  Ancak, özellikle yurtdışı seyahatlerinizde, dikkat etmeniz gereken bazı hususlar vardır:

• Kirli su ve yiyeceklerin olduğu, arıtma sistemlerinin eksik olduğu ülkelere gitmekten sakınınız
• Hijyenden şüphe duyduğunuz yerlerde musluktan su içmekten, buzdan, kabuklu deniz ürünlerinden, soyulmamış yiyeceklerden ve az pişmiş etlerden kaçınınız
• Seyahatiniz boyunca size yetecek kadar ilaç aldığınızdan emin olunuz.  Bazı ülkelerde ilacınızı temin etmek zor olabilir.
• Valizinizin kaybolma riskini göz önünde bulundurarak ilaçlarınızı yanınıza alın.
• Bazı ülkelere seyahat etmeden once aşı olmanız önemle tavsiye edilir.  Organ naklini gerçekleştiren merkezinizde kullanılması güvenli olan aşı listesini temin edebilirsiniz.
• Doktorunuz her yıl grip aşısı olmanızı isteyebilir.
• Sıtma hastalığının yoğun olarak görüldiğü ülkelere seyahat ederken yanınızda sıtma ilacı bulundurmanız gereklidir.  Güvenle alabileceğiniz, size uygun bir sıtma ilacı için doktorunuza daışınız.

Güneşten Korunma

Anti-rejeksiyon ilaçları derinizin kanser geliştirme riskini de artırmaktadır.  Cilt kanseri riskini alacağınız bazı basit önlemlerle azaltmanız mümkündür.

• Yüksek koruyucu öelliği olan güneş yağları kullanabilirsiniz.  Yüzünüz, boynunuz, kulaklarınız ve elleriniz gibi güneşe ençok maruz kalan organlarınızı korumalısınız
• Gün içinde güneş yağını birkaç kez kullanın
• Saat 10:00 – 15:00 arasında güneşli yerlerde durmaktan kaçının
• Uzun sürelerle güneş altında durmanız gerekiyorsa, uzun kollu gömlek, pantaloon ve şapka giyiniz
• Cildinizde değişim gösteren şüpheli bir bölge varsa (örneğin, cildin bir bölgesinde renk değişimi, yada var olan bir ben’in birden farklı görünmeye başlaması gibi) bir uzman hekime başvurun.

Aile Planlaması ve Hamilelik

Doğum Kontrol Hapları
Bazı anti-rejeksiyon ilaçları doğum kontrol ilaçlarının yan etkilerini artırabilir.  Doğum kontrol haplarınızı alırken doktorunuza hangi anti-rejeksiyon ilaçlarını kullandığınızı mutlaka belirtin.  Organ nakillerinden sonra, az östojen ihtiva eden doğum kontrol haplarının kullanımı daha uygun olur.

Hamilelik
Organ naklin geçiren yüzlerce kadın anne olmuş, ve organ nakli geçiren birçok kişide baba olmuştur. Birçok kadında, organ naklinden birkaç ay sonra menstural düzen normala döner.  Ancak, organ naklinden sonra, bir yıl boyunca hamile kalınmaması tavsiye edilir.  Ayrıca hamile kalmadan once, bayan hastaların, doktorlarına danışmaları ve anti-rejeksiyon ilaçlarının dozunda değişiklik gerekli mi değilmi öğrenmeleri akıllıca olur.