Baş Parmak Problemleri

Bunyonlar(Halluks valgus) cerrahi ve medikal yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalıktır.Tedavinin ana prensibi başparmaktaki deformite nedeniyle bozulmuş olan basma kusurunun düzeltilmesidir.Hastalarda medikal tedavide ana prensip başparmak deformitesinin bozduğu ayak mekanik dengesinin çeşitli ortopedik cihazlarla düzeltilmeye çalışılmasıdır.Burada parmak arası silikon, gece takılan makaralar parmağı doğru pozisyona alarak etraf dokunun rahatlatılması ile ağrıyı azaltabilir.Özel yapılmış tabanlıklar ile hastaların başparmak deformitelerinden kaynaklanan yanlış basmaları düzeltilir ve ayakta fazla yük taşıyan bölgelerin dengesi normale döndürülmeye çalışır.Bu ortezlerden fayda görmeyen hastalarda ağrının ortadan kaldırılması ve hastanın daha rahat ayakkabı giymesinin sağlanması için cerrahi tedavi yöntemleri planlanır.

Bunyon nedir?

Bunyon ayakta Halluks valgus deformitesine bağlı ortaya çıkan başparmak etrafında ki şişliğe verilen isimdir.Başparmak eklemi etrafında eklemi korumakla görevli olan yağ yastıkçığı deformite sonucunda ayakkabı içinde basınç altında kalan bölge olur ve buna bağlı olarak reaksiyonel bir büyüme olur.Doku büyüdükçe ayakkabı basıncı artar ve şişlik kızarıklık kalıcı bir hal alır.

Bunyonlara ne sebep olur?

Bunyonların oluşumunda en sık rastlanan sebep ayağa uygun olmayan , ayak baş parmağını doğal olmayan bir pozisyonda sıkan özellikle dar, sivri burunlu ayakkabıların uzun süre giyilmesidir. Bunun yanı sıra bunyonlar artrit ve polio (çocuk felci)gibi hastalıklarda da oluşurlar. Bunyon formasyonunda genetik sıklıkla bir rol oynar. Fakat bütün bu nedenler bunyonların sadece ufak bir yüzdesini kapsar.Şaşırtıcı olmayarak bunyonlar kadınlarda erkeklere oranla dokuz misli daha fazladır.

Bunyonlar önlenebilir mi?

Bunyonlar tedavi edilmediklerinde sıklıkla ağrılı hale gelirler. Fakat bütün bunyonlar ilerleyeci değildir. Pek çok bunyon problemleri ameliyatsız tedavi edilebilir. Genelde ağrısız bunyonların cerrahi düzeltmeye gerekliliği yoktur. Bu sebepten dolayı ortopedi uzmanları ağrı oluşturmayan bunyonlar için "KORUYUCU Cerrahi"yi önermezler.Vakaların geniş bir çoğunluğunda bunyon ağrısı uygun ayakkabı giyimi ile ortadan kaldırılabilir.

Uygun ayakkabıda olması gereken özellikler:

• Ayakkabının modeline göre ayakkabı numaranız değişkenlik gösterebilir.Her yeni modelde ayakkabılarınızı deneyerek alınız.
• Mümkün olduğu kadar ayağınızın biçimine en yakın uygunluktaki bir ayakkabı seçin.
• Yaşınız ilerledikçe ayaklarınızın büyüklüğü değişebilir.
• Her iki ayağınızı ölçtürün. Pek çok kişinin bir ayağı diğerinden büyüktür. Ayakkabıyı daha büyük olan ayağınızda prova edin.
• Ayakkabı provasını günün sonunda ayaklarınızın en büyük olduğu zaman yapın.
• Prova süresince ayakta durun ve her iki ayakkabının sonunda da en uzun ayak parmağınız için yeterli mesafenin mevcut olduğunu kontrol edin.
• Ayak taraklarınızın ayakkabının en geniş kısmına (ball pocket=tarak kesesi) iyi uyduğundan emin olun.
• Ayakkabıların ayağınıza oturduğundan ve ayağınıza uygun olduğundan emin olmak için ayakkabılarınızla yürüyün.

Bazı ayakkabılar ayak parmaklarınızın üzerine basınç yapan bölgelerin değiştirlmesi ile modifiye edilebilirler. Başparmağın repozisyonunda kullanılan ateller ve ortotikler (ayaklarınıza göre biçimlendirilmiş özel ayakkabı tabanlıkları) de ağrınızı hafifletebilir.

Bunyon cerrahisi size uygun mu?

Eğer medikal tedavi başarılı yanıt alınmazsa, cerrahi yöntemi düşünmek isteyebilirsiniz. Pek çok çalışma bunyon cerrahisine giden hastaların % 85-% 90'nında sonuçların tatmin edici olduğunu bulmuştur.
Bunyon cerrahisinin endikasyonları

• Uygun ayakkabılara rağmen yürüyüş ve günlük aktivitelerinizi kısıtlayan ciddi ayak ağrısı.
• İstirahat ve ilaçlarla düzelmeyen kronik baş parmak inflamasyonu ve şişmesi
• Baş parmağın küçük parmakları itmesiyle oluşan baş parmak deformitesine ek gelişmiş küçük parmak deformiteleri
• Baş parmağınızı hareketlerinde sertlik- yetersizlik.
• Ağrının hafiflemesinde nonsteroid ve antienflamatuar ilaçlardan fayda görülmediğinde
• Ayakkabılarda değişiklik yapmaya ve antiinflamatuar tedavi gibi diğer tedavilere rağmen başparmak deformitesinin ilerlemesi

Bunyon ameliyatlarının en önemli özelliği ameliyat sonrası dönemin iyi anlaşılmasıdır.ameliyat sonrası dönemde yapılan cerrahi işleme göre yaklaşık 4-6 haftalık bir yük vermeme dönemi ve ardından yaklaşık 3.ayın sonuna kadar geniş ve rahat özellikle seçilmiş ayakkabıların giyildiği bir periyot vardır.Ayrıca hastaların bu cerrahi sonrasında tamamı ile normale dönmesi yaklaşık olarak 6-9 aylık bir nekahat dönemini içerecektir. Bu süre boyunca ayaklarda şişme ve ayakkabı giyme güçlüğü söz konusu olabilir.Bu sebeple bunyon ayak sunacağına dair gerçekçi olmayan iddialardan sakının . Cerrahinin amacı mümkün olduğu kadar ağrıyı azaltmak, ve deformiteyi mümkün olduğu kadar gerçekçi olasılıkla düzeltmektir. Kozmetik amaçlı bir cerrahi olarak anlaşılmamalıdır. cerrahisi önemli bir cerrahidir.Cerrahinin size mükemmel bir

Bunyon Cerrahi Tipleri

Ortopedi de bunyonları tedavi etmek için pek çok farklı cerrahi yöntemler uygulanmaktadır.

Baş parmak etrafındaki Tendon ve Ligamentlerin Tamiri

Başparmak ekleminde gelişmiş deformiteye bağlı olarak eklemin iç kenarını oluşturan yapılarda aşırı gerginlik gelişir. Bu ağrının oluşumunda en önemli sebeplerden biridir.Yapılacak kemik ameliyatlarına ek olarak yapılan bu ameliyatla eklemin dengesi sağlanır .Gerilmiş olan yapılar kesilerek eklemin dengesi sağlanır.

Artrodez

Çok ilerlemiş olan vakalarda yapılacak bir düzeltmeye imkan kalmadığında Tahrip olmuş eklem yüzeylerini kaldırılarak başparmak eklemi 10 derecede sabitlenir.Kaynama tamamlanıncaya kadar yüzeylerin tutması için vida, tel veya plak konulur.Ciddi bunyonları, ciddi artritleri olanlarda ve diğer yöntemlerin başarılı olmadığı hastalarda kullanılan bir yöntemdir.

Ekzostektomi

Başparmak ekleminin şekil değiştirmesi sonucunda 1.tarak kemiğinin dış kenarı reaksiyon gösteren ve ağrıya yol açan bölge olur. Bu kemikte yapısal bir değişiklik oluşmasına yol açar.Kemikte sivrileşme ve büyüme olur.Ekzostektomi bu büyümüş parçanın çıkarılma işlemidir.Ana kemik ameliyatlarına ek olarak yapılan bir cerrahi işlemdir.

Rezeksiyon Artroplastisi

Özellikle yaşlı hastalarda ve aktif olmayan kişilerde tercih edilen bir yöntemdir.Bu ameliyatta eklemin hasar görmüş bölümleri temizlenir ve eklem kapsülü bu yüzeylerin yerine kaydırılarak yalancı bir eklem oluşturulur. Daha kolay iyileşme dönemi olan ve yaklaşık 6 haftanın sonunda iyileşme gösteren bir cerrahidir. Hastalarda kozmetik sonuçlar iyi olmasına karşın uzun dönemlerde tekrar yüzdelerinin yüksek olması nedeniyle yaşlı hastalarda tercih edilen bir cerrahidir.

Osteotomi

Gelişmiş olan deformitenin derecesi ölçülerek tarak kemiğinin uygun açı ile kesilerek deformitenin ters yönüne tarak kemiğinin kaydırılması işlemidir.Tarak kemiğinin kaydırılması işlemini çeşitli farklı tiplerini videolarda inceleyebilirsiniz.

Ortopedik Değerlendirme

Bunyon cerrahisi ile ilgili hazırlıklar şöyle sıralanabilir.

Ortopedik değerlendirme üç komponent ihtiva eder.

• Tıbbi hikaye: Ortopedi cerrahınız sizin genel sağlığınız hakkında bilgisini arttırır ve size ağrınızın ne kadar sürdüğünü ve ayağınızı acıtmayacak ayakkabıyı bulabilme gücünüzü soracaktır.Sizin cerrahi sonucunuzu etkileyebilecek diğer koşulları da soracaktır. Örneğin diyabet ve romatoid artrit enfeksiyon riskini arttırabilir ve düzgün iyileşmenizi engelleyebilir. Dolaşım problemleri postoperatif ağrıyı arttırır ve iyileşmenizi engeller.
• Fizik muayene yanlış dizilmenin derecesi ve yumuşak doku harabiyeti ve çekiç parmak ve nasır gibi diğer ayak deformitelerinin varlığına göre değerlendirilir.
• Rontgen ayak parmak ekleminizdeki deformitenin ve harabiyetin büyüklüğünü belirler.

Ortopedi uzmanı değerlendirmelerinizin sonuçlarını sizinle bir daha gözden geçirecek ve sizin için en uygun olan tedavi, seçeneğini size sunacaktır. Tüm tedavi seçenekleri anlatılarak her seçeneğin olumlu ve olumsuz yönleri detaylı olarak anlatılacaktır.Cerrahi sonrasında gerçekçi beklenti sağlanması için bu tartışma çok önemlidir.

Bunyon Cerrahisi Hakkında Gerçekçi Beklentiler

Karar vermede bir önemli faktör Bunyon Cerrahisi yapılmasında uygulanacak yöntemin neyi yapıp neyi yapamayacağı konusunun anlaşılmasıdır. Bunyonbaş parmaklarının hizasında anlamlı bir düzelme ile karşılaşırlar. Cerrahisine giden hastalar büyük çoğunlukla cerrahiden sonra ağrının çok hızlı bir şekilde azalmasıyla birlikte

Bunyon Cerrahisi size daha küçük ve dar burunlu ayakkabılar giymenize izin vermeyecektir. Hatta hayatınızın geri kalanında bazı ayakkabı sınırlamalarınız olacaktır.

Bunyon deformitesinin en sık sebebinin sıkı giyilen ayakkabılar olduğunu hatırlayın. Eğer o tip ayakkabıları giymeye geri dönerseniz bunyonunuz yeniden ortaya çıkacaktır.

Cerrahiye Hazırlama

Eğer bunyon ameliyatına karar verildiğinde genel sağlık şartlarının değerlendirilmesi için ameliyattan önce aile hekiminizle tam bir fiziksel sorgulamaya alınırsınız.Kalp, akciğer veya diğer kronik hastalıklarınız varsa aile hekiminizin ameliyat öncesi bu sorunlarınızı değerlendirecektir.

Ameliyattan önce aldığınız ilaçları ortopedi uzmanınıza söyleyin. O size ameliyattan önce hangilerini alıp, hangilerini keseceğinizi söyleyecektir.
Kan örnekleri, elektrokadiografi, akciğer grafisi, idrar örneği ve özel ayak grafisi gibi planladığı yönteme yardımcı olacak testler, ortopedi uzmanı tarafından istenebilir.

Ameliyatınız

Muhtemelen size ameliyattan bir iki saat önce hastaneye veya cerrahi merkezine gelmeniz söylenecektir.

Hastaneye giriş yaptıktan sonra Anestezi ekibinin bir üyesi tarafından değerlendirileceksiniz. Pek çok bunyonayak bileği ekleminin altından blokaj ile yapılır. Arada sırada, genel veya spinal anestezi de kullanılabilir. Anestezist gerektiğinde diğer ilaçları verebilmek için ve sizi rahat ettirmek için ameliyatın başından sonuna kadar sizinle kalacaktır.
ameliyatında anestezi Ameliyat yaklaşık 2 saat kadar sürer. Ardından iyileşme odasına götürüleceksiniz. Bir gün sonra eve gitmek için hazır olacaksınız.

Ameliyattan Sonra Olası Komplikasyonlar

Bunyon ameliyatından sonra % 10 dan daha az hastada komplikasyon yaşanır. Olası komplikasyonlar enfeksiyon, bunyonun tekrarlaması, sinir harabiyeti ve devam eden ağrıdır.

Eğer komplikasyon oluşursa bu komplikasyonlar tedavi edilebilirler, fakat sizin iyileşme sürecinizi uzatacaktır. Ortopedi cerrahınız bu komplikasyonların tedavisindeki çeşitli seçenekleri açıklayacaktır.

Evdeki İyileşmeniz

Ameliyatın başarısının büyük bir kısmı sizin, evde, ameliyattan sonraki ilk birkaç hafta süresince, ortopedi uzmanınızın tavsiyelerini ne kadar iyi takip ettiğinize bağlı olacaktır. Ayağınızın düzgün iyileşmesinden emin olmak için, ilerdeki birkaç ay süresince düzenli olarak cerrahınızı göreceksiniz.

Ayak Giyimi'nin Bakımı

Hastaneden ayak baş parmağınızı düzeltilmiş pozisyonda tutan bandajlarla taburcu edileceksiniz. Aynı zamanda özel bir ameliyat sonrası ayakkabısı giyeceksiniz veya ayağınızı korumak için ayağınız alçıya alınacaktır. Dikişleriniz ameliyattan yaklaşık iki hafta sonra alınacak, fakat ayağınız sargı veya bir bağ (brace) ile devam ettirilen desteklemeyi gerektirecektir Düzgün bir iyileşmenin garantiye alınması için önemli olan; uygulanan desteğinizin kuru tutulması ve iyi kullanılmasıdır. Duş alırken ayağınızın üzerine plastik bir torba yerleştirmeyi unutmayın.

Beden Duruşunun Önemi

Ortopedi cerrahınız size ameliyattan sonra ilk birkaç hafta için yürüteç, baston veya koltuk değnekleri tavsiye edebilir. İyileşen yaranın bulunduğu ayağınıza yavaş yavaş ağırlık verebilirsiniz. Bununla birlikte ameliyatı takip eden ilk birkaç hafta süresince sadece kısa mesafeler yürümelisiniz. Muhtemelen yaklaşık bir hafta içersinde yeniden gezebileceksiniz.

Şişlik ve Ayakkabı Giyme

Ameliyattan birkaç gün sonra ayaklarınızı mümkün olduğunca fazla yüksekte tutun ve ağrı ve şişliği azaltmak için; ortopedi uzmanınızın tavsiyesi uyarınca buz uygulayın. Altı ay kadar ayağınızda bazı şişmeler olacaktır. Sargılarınız çıkarıldıktan sonra ilk bir kaç ay için, ameliyat yeri tamamıyla iyileşinceye kadar, sadece atletik ayakkabılar veya yumuşak Oxford tipi deri ayakkabılar giyin. Yüksek topuklu moda ayakkabıları altı ay sonrasına kadar giymeyin. Ayakkabılarınızı seçerken, bu kitapçıkta daha önce sunulan ayakkabı tiplerini takip edin. Bu bunyonunuzun nüksetmesini önleyecektir.

Ayağınızı Güçlendiren Egzersizler

Bazı egzersizler veya fizik tedavi, ameliyattan sonra ayağınızın gücünün ve hareket deviniminin eski haline geri gelmesi için tavsiye edilebilir. Cerrahınız ayak bileğinizi güçlendiren cerrahi bir bant kullanarak ve parmaklarınızdaki hareketin eski hale gelmesi için bazı top egzersizleri verebilir. Bu egzersizlere, daima yavaşça başlayın ve cerrahınızla fizyoterapistin talimat verdiği bilgileri tekrarlayarak uygulayın.

İlaç Tedavisi

Ortopedi cerrahınız ameliyatınızdan sonra bir müddet enfeksiyonu önlemek için antibiyotik verebilir. Ağrı tedavisi ameliyatın neden olduğu ağrıyı azaltmak için epeyce bir süre uygulanır.

Ameliyattan Sonra Kaçınılacak Sorunlar

Yaygın olmasa da bunyon ameliyatından sonra komplikasyonlar oluşabilir. Aşağıdakiler oluşunca ortopedistinizle temas kurun:

• Sargılarınız gevşerse, çıkarsa ya da nemlenirse
• Sargılarınız kan veya akıntı ile nemlenirse
• Ameliyat sonrası kullanılan ilaçların yan etkisi

Bunun yanı sıra enfeksiyonu işaret eden aşağıdaki belirtileri gözlemlediyseniz acil olarak ortopedistinizi arayın:

• Ateş
• Titreme
• Sargılarınız etrafında inatçı kızarıklık ve sıcaklık
• Gittikçe artan inatçı bir ağrı
• Tedavi edilen ayağın üst kısmındaki baldırda, anlamlı şişlik

Ayak etkinlikleri ve Egzersiz Rehberi

Muntazam egzersiz ve derece derece her günkü aktivitelere geri dönüş, tam iyileşmenizde çok önemlidir.Ortopedi cerrahınız ve fizyoterapist, postoperatif sargılarınızı çıkarttığınız zaman, yaklaşık olarak günde iki veya üç kez 20-30 dakika egzersiz yapmanızı tavsiye edebilirler. Bu rehber, sizin ortopedi cerrahınız ve fizyoterapist tarafından denetlenen egzersiz/aktivite programınızı daha iyi anlamanıza yardım edebilir.

Erken Postoperatif Egzersizler

Yürüme- postoperatif ayakkabıyla düzgün yürümek önemlidir. Başlangıçta yürüteç veya koltuk değnekleri ile yürümelisiniz. Cerrahınız veya fizyoterapist ayağınıza ne kadar ağırlık vereceğinizi söyleyeceklerdir. Koltuk değnekleriniz veya yürütecinizle ağırlığınızı dengeleyerek rahat bir şekilde dik olarak ayakta durun. Kısa bir mesafe koltuk değneklerinizi veya yürütecinizi ilerletin; sonra ameliyatlı ayağınızı ileriye doğru atın, ilk olarak ayağınızın topuğunu yere değdirin. İleriye doğru hareket ettiğinizde ağırlığınızın çoğu topuğunuzda kalabilecektir. Daha sonra ayağınızın tümünü ne zaman yere koyacağınızı ve koltuk değnekleri ya da yürütece ne kadar zaman sonra ihtiyacınızın kalmayacağı konusunda bilgilendirileceksiniz.


Bilek pompası- Baldır ve incik kaslarınızı ritmik olarak kasarak ayağınızı yukarı ve aşağı hareket ettirin. Bu egzersizi iyileşme odasında periyodik olarak saatte 2-3 kez 2-3 dakika süreyle yapın.
İlerlemiş Egzersizler

Havlu Kıvırmak-Yere küçük bir havlu koyun ve sadece parmaklarınızı kullanarak havluyu kendinize doğru kıvırın. Havlunun sonuna bir ağırlık koyarak direnci arttırabilirsiniz. Gevşeyin ve bu egzersizi 5 kez tekrarlayın. Parmak Kaldırmak, Parmak Kıvırmak-Her iki pozisyonda 5 saniye tutun ve 10 kez tekrarlayın.

Baş Parmak Çekişleri- Her iki ayak parmağınıza lastik bant geçirin ve lastiği çekerek iki baş parmağınızı birbirinden uzaklaştırın. 5 Saniye tutun ve 10 kez tekrarlayın.

Parmak Çekişleri- Bütün parmaklarınızın etrafına kalın bir lastik bant geçirin ve parmaklarınızı ayırın. 5 Saniye kalın ve 10 kez tekrarlayın.

Parmak Sıkıştırma- Parmaklarınızın arasına küçük mantarlar yerleştirin ve 5 saniye sıkıştırın. 10 Kez tekrarlayın.

Bilye Toplama- Yere 20 tane bilye koyun Ayağınızla her seferinde bir bilye alın ve bir kaseye koyun. 20 Bilye ile tekrar edin.

Aktivite

Ameliyattan sonra yavaş yavaş kısa mesafelerde yürümeye başlayın ve her gün günlük aktivitelerinizi yapın. Bu erken aktivite, iyileşmenize yardım eder ve hareketliliğinizi yeniden kazandırır.

Yürüme- İlk kez atletik ayakkabıları giyebildiğinizde egzersiz için yürümeye başlayabilirsiniz. Ortopedistiniz ve fizyoterapistiniz bunun zamanını. Belirleyip size bildireceklerdir.

Koşma- İlk kez ağrı olmadan yürüyebildiğinizde en çok baş parmağınızın hareketi yerine gelir. Cerrahınız ve fizyoterapistiniz bunun zamanını bildirecektir.

Diğer Sporlar- İlk kez ağrı olmadan koştuğunuzda pek çok hasta gibi siz de yarışma sporlarına geri dönebilirsiniz. Bunlar takım sporlarını, aerobikler ve step-tırmanmayı içerir.

Egzersiz veya Aktiviteden(hareket) sonra şişme ve Ağrı- Hareket veya egzersizden sonra ayağınızda orta derecede ağrı veya şişme olabilir.

Ayaklarınızı yükseğe kaldırın ve havluya sarılmış buz uygulayın. Egzersiz ve aktivite sürekli olarak gücünüzü ve hareketliliğinizi ilerletecektir.