Menüsküs Yırtıkları

Diz, vücudumuzun en büyük eklemi ve en karmaşık eklemlerden biridir. Diz birçok yapıyı içinde barındırır. Bu yapılar bazen istem dışı olarak zarar görebilir.

Menisküs yırtıkları dizde en sık görülen yaralanmalardır. Sporcular, özellikle futbol gibi kontak sporlarında menüsküs yırtılma açısından risk altındadır. Ancak herhangi bir yaşta herkeste menisküs yırtığı olabilir.

Anatomi

Diz eklemi üç kemikten oluşur. Tibia (kaval kemiği), patella (diz kapağı) ve femur (uyluk kemiği) .

Uyluk ile kaval kemikleri arasında, şok emici vazifeleri olan, iki adet, yarımay şeklinde, kıkırdak yapılı menüsküs isimli yapılar vardır. Menisküsler sert ve lastiksi yapıdadırlar.

Tanımlama

Menisküs yırtıkları farklı şekillerde olabilir. Yırtığın görünüş şekline göre isimlendirilir. En yaygın görülenleri, uzunlamasına, kava sapı, vertikal, flep tarzı ve ya karmaşık yırtıklardır.

Spor yaralanmaları ile birlikte olan menisküs yırtıklarında ön çapraz bağ yırtıkları oluşabilir.

Sebepler

Yırtıklar genellikle sportif aktivitelerde ani olarak meydana gelir. Diz dönmesi ve çarpmalarda yırtık oluşabilir.

Yaşlı insanlarda dejeneratif–yıpranma- yırtıkların olması mümkündür. Kıkırdak zamanla incelir ve zayıflar. Bu kişilerde bazen basit bir şekilde sandalyeden kalkarken bile yırtıklar oluşabilir.

Klinik Bulgular

Menisküsünüz yırtıldığında bir “pop” sesi alabilirsiniz. Birçok insan yaralı bu dizleri ile yürümeye ve günlük yaşamlarına devam ederler. Bazı sporcular yırtık menisküsleri ile oynamaya devam ederler ve ikinci veya üçüncü günlerinde diz sertleşir, takılır ve şişkin hale gelecektir.

Menisküs yırtıklarında en sık görülen belirtiler:

• Ağrı
• Şişlik ve sertlik
• Dizde güvensizlik
• Diz hareketlerinde kısıtlılık ve ya kilitlenme

Tedavi edilmezse yırtık parça diz arasına sürüklenir, kilitlenme ve ya kaymaya sebep olabilir.

Fizik Muayene ve Hasta Hikayesi

Klinik belirtiler ve hasta hikâyesi alındıktan sonra doktorunuz dizinizi muayene edecektir. Diz eklem hattında hassasiyete bakılacaktır. Bu genellikle yırtılma için bir sinyaldir.

Menisküs için ana muayene McMurray Testi'dir. Doktorunuz dizinizi önce bükecek ve sonra düzeltirken döndürme yapacaktır. Eğer menisküs yırtığına sahipseniz bu hareket sırasında click sesi veya hassasiyet oluşabilir.

Bazı değişik diz problemlerinde de aynı bulgulara yol açtığından doktorunuz ayırıcı tanı ve teşhis için röntgen ve MRI isteyebilir.

Röntgen menisküs yırtıklarını göstermez fakat eklem kireçlenmesi ve kemik patolojileri hakkında bilgi verir.

MRI ise menisküs yırtıklarının tanısında altın standarttır.

Tedavi

Ortopedi doktorunuz yırtığın tipine, boyuna ve konumuma göre tedaviye karar verecektir. Menüsküslerin dış üçte biri kanlamadan zengin, kırmızı alan olarak isimlendirildiğinden daha çok cerrahi tamir planlaması yapılır.

Buna karşın menisküs iç üçte biri ise kan kaynağından mahrumdur ve beyaz bölge olarak isimlendirilir. İyileşme potansiyelleri yoktur. Cerrahi olarak bu yırtıklara temizleme işlemi uygulanır. Tedavi planlamasında yaş, aktivite seviyesi ve ilişkili yaralanmalar etkilidir.

Cerrahi Dışı Tedavi Yöntemleri

Eğer yırtık küçük ve dış kenarda ise cerrahi gerekmeyebilir. Takiplerde ağrılar devam etmezse cerrahiye ihtiyaç yoktur.

RICE protokolü çoğu sportif yaralanmalarda etkilidir:

R..Rest; Dinlenme… Koltuk değneği kullan.

I..Ice; Buz …. Günde birkaç kez, her seferde 20 dk. soğuk kompres.

C..Compression; Sıkıştırma… Elastik bandaj kullan.

E..Elavation; Yükseltme… Şişliği azaltmak için kalp seviyesinin üstünde tut.

Ağrı ve şişlik için nonsteroid ilaçlar kullanılabilir.

Cerrahi Tedavi

Eğer şikâyetleriniz devam ediyorsa, doktorunuz cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi artroskopi olarak yapılır.

Prosedür

Bu ameliyat, bir kamera yardımıyla kapalı olarak yapılır. Diz açılmaz ve kanama olmaz. Gelişmiş özel el aletleriyle menisküs yırtıkları tamir veya temizlenir.

Rehabilitasyon

Ameliyat sonrası kısa bir süre diziniz, bir dizlik içinde hareketsiz kalması gerekebilir.

İyileşme tamamlandığında iyileştirme egzersizleri verilecektir. Eklem hareket açıklığını başlatma ve sonra güçlendirme egzersizleri verilecektir.

Doktorunuz fizik tedavi önerebilir ama genellikle evde verilen egzersizler yeterlidir.

Dizi Kurtarma

Menisküs yırtıkları son derece yaygın olarak görülür. Doğru tanı, tedavi ve rehabilitasyon ile hastalar genellikle eski yaşamlarına geri dönerler.