Baş Yaralanmaları

Baş yaralanmaları beyin sarsıntısı ve kafatası kırıkları yönünden özel bir öneme sahiptir. Şiddetli kafa çarpmalarında ve kafaya isabet eden darbelerde kafatası kemikleri çökebilir, çatlayabilir veya kafatası kemiğinin altında toplanan kan (hematom) beyine baskı yaptığından hayati tehlike yaratan bir tabloya yol açabilir. Bu tip durumlarda yaşamsal tehlike hasara uğrayan beyin dokusu miktarı ile orantılı olup ve darbenin yeri ile ilgilidir. Başından darbe alan kişilerde belirtiler birkaç dakika içinde görülebileceği gibi ilk 48 saatte de yavaş yavaş ortaya çıkabilir. Bu nedenle hasta yakından izlenmeli, bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, kusma, görme bozukluğu gibi belirtilere dikkat edilmelidir. Baş yaralanmalarında görülen burun ve kulak kanamaları çok önemidir. Bunlar kafatası tabanındaki kırıkların habercisi olabilir. Başa isabet eden darbelerde hastanın bulguları mutlaka doktor tarafından değerlendirilmeli, kafa röntgeni gibi gerekli inceleme ve muayeneler yapılmalıdır. Kafatasında kırık ihtimali varsa buraya dokunulmamalıdır çünkü kırık kemikler baskı sonucunda beyinde daha fazla hasar yaratabilir. Başa yönelik doğrudan veya dolaylı bir darbe sonucunda komaya benzeyen ama bir saati aşmayan kısa süreli bir bilinç kaybı görülebilir. Beyin sarsıntısı adı verilen bu durum uzadığında beyin dokularında daha ağır bir yıkım sözkonusu olabilir. Kafasına isabet eden bir darbe sonucunda bilinci kapalı bir kişi ile karşılaşıldığında omuzdan tutularak ve bir elle yakında bulunan dizin altından girilerek yaralı kişi kalçanın üzerinde yan yatıncaya kadar döndürülür. Baş hafifçe geriye çekik, ağız açık ve aşağı dönük olmalıdır. Böylece kusmuk ve kanın dışarı çıkması kolaylaşır ve solunum yolları açık tutulur. Bu güvenli duruşun bozulmasını önlemek için üstte kalan bacak, diz yere değecek biçimde bükülmeli aynı taraftaki kol da bükülerek omuz sıkıca desteklenmeli, solunum ve kalb atımları izlenmelidir. Bilinci açık olan bir kişide ise kafa darbesinden sonra adını hatırlayamama, burun ucuna işaret parmağıyla dokunamama ve kusma gibi durumlarda bu belirtiler önemsenmelidir.