Hemodiyaliz hastası beslenirken üç şeye dikkat etmesi gerekir.

1. Tuzlu besinler
2. Fosfor içeren besinler
3. Potasyum içeren besinler

T U Z

sausageTuzlu besinlerin böbrek hastasına ne gibi zararları vardır?sausage
Tuzlu besinler susama hissi yarattığından, kişinin su içerek iki diyaliz seansı arasında fazla kilo alımına ve yüksek tansiyona sebep olur.

sausageİki diyaliz arası çok kilo almanın ya da yüksek tansiyonla diyalize gelmenin ne zararı vardır?
sausageYüksek tansiyon ya da çok su içme sonucu kalp duvarları gerilir, zamanla kalp büyür ve kalp yetmezliği sonucu erken ölüm meydana gelir. Böbrek hastalarında hayatı kısaltan en önemli sebeplerden birisi bu durumdur.

İki diyaliz arasında fazla kilo almanın ikinci zararı da, diyalizin son saatinde dayanılmaz ağrılara sebep olan kramplara yol açmasıdır.

sausageTuzlu besinlerin fazla su içme, tansiyon yükselmesi ve kalp yetmezliğinden başka zararları da var mıdır?
sausageTuzlu besinler damar sertliği (Ateroskleroz) olarak bilinen hastalığa; bunun sonucu da kalp krizi, fistülün erken tıkanması, bacaklarda dolaşım bozukluğuna bağlı kronik ağrı ve iyileşmeyen ayak yaralarına sebep olur.Böbrek hastası almış olduğu tuz hangi yolla vücudundan atar?

Sağlıklı bir birey almış olduğu tuzu böbrekler yolu ile atarken, böbrek hastası ancak diyaliz yolu ile atar. İdrara çıkabilen böbrek hastasının bile tuz atması çok az miktardadır.

 

sausageBöbrek hastasının günlük tuz ihtiyacı ne kadardır? Yemeklere az miktarda tuz kullanmanın bir sakıncası var mıdır?
sausageGünlük tuz ihtiyacı 2 gramdır. Bu miktar beslenirken hiç tuz kullanılmasa bile besinlerin kendi tuzundan karşılanır. Yani tamamen tuzsuz yenen ekmeğin, etin, yumurtanın, sebzenin vb kendi tuzu vardır ve bu tuz insana yeter. Böbrek hastası bilmelidir ki uzun ve sağlıklı yaşamak için en önemli iş tuzu tam olarak hayatından çıkarmaktır.

 

sausageHafta sonu 5 kilo alan bir böbrek hastası aslında kaç gr tuz kullanmıştır?
sausage9 gr tuz bir litre su içirdiğinden iki diyaliz arasında 4 kg alan birisi (4 x 9 = 36) aslında 36 gr tuz kullanmış demektir. Bu da 3 günlük ihtiyacının 6 kat fazlası demektir.

 

Günlük hayatta farkında olmadan en çok hangi gıdalar ile tuz alınır?
Normal ekmek, zeytin, peynir, turşu, hazır yemekler, ev salçası, kraker ve maden suyu

sausageBöbrek hastasına hazır çorbalar neden önerilmemekte?
sausageHem tuz hem de fosfor miktarı fazla olduğu için hazır çorbaların hiçbiri önerilmez.

 

sausageTamamen tuzsuz beslenen toplumlar var mıdır?
sausageEvet, henüz tuzu keşfetmemiş kabile toplulukları vardır ve bu topluluklarda yüksek tansiyon oranı sıfıra yakındır, halbuki genel toplumda yüksek tansiyon oranı %25 civarındadır.

 

sausageTuzsuz beslenmeye alışmak ne kadar sürer?
sausageTuz tadı sonradan kazanılan bir tattır ve zamanla insan tuzu bırakabilir. Tuzsuz beslenmeye alışmak genelde sigarayı bırakmak gibi 2 hafta sürer. Yemeklerinize soğan, sarımsak, karabiber, kimyon, tarçın ve limon vb eklenerek tuz isteği azaltılabilir. “Diyet tuzu” adı altında satılan tuzlar hekime danışılmadan kesinlikle kullanılmamalıdır.

sausageSağlıklı bir kişi ile hemodiyalize giren böbrek hastası aynı yemeği yediği durumda böbrek hastasının kanında fosfor neden yükselir?
sausageSağlıklı bir birey ihtiyaç fazlası fosforu böbrekler yolu ile atar, ancak böbrek hastasının fosforu tek atma yolu diyaliz oluğu için ve bir hemodiyaliz seansında en fazla 800 mg (0,8 gr)’ı aşan miktarda alınan fosfor kanda birikir.

 

sausageKanda biriken fosforun ne zararı vardır?
sausageÜremik Kemik Hastalığı denen bir çeşit kemik hastalığına, kan damarları ve yumuşak dokularda kireçlenmeye sebebiyet vermektedir. Ayrıca fosfor kalsiyumla birleşerek yumuşak dokulara çöker, damarlarda kireçlenmelere sebep olur.

 

sausageFosforun sebep olduğu kemik hastalığı sonuçları nelerdir?
sausageKemiklerin esnekliğinin azalıp çabuk kırılması ve dayanılmaz kemik ağrılarına neden olur.

 

sausageFosfor hangi yiyecek ve içeceklerde fazladır?sausage

• Çerezler
• Süt Ürünleri (özellikle kaşar peynir)
• Yumurta sarısı
• Kahve
• Bakliyat
• Kolalı içecekler
• Çikolata
• Balık
• Kepekli ürünler
• Bulgur

 

sausageÇerezlerde fosforu en yüksek olanlar hangileridir?
sausageAslında tüm çerezlerde fosfor yüksektir ve böbrek hastasının çerez tüketmesi önerilmez. En yüksek olanlar sırasıyla kabak çekirdeği, ay çekirdeği, badem, Antepfıstığı, fıstık, ceviz ve fındık şeklindedir.

 

sausageHangi peynirlerde fosfor daha fazladır?
sausagePeynirler arasında eritme peynir ve kaşar peynirde fosfor en fazladır, en az lor peyniri (çökelek) ve krem peynirde fosfor vardır. Beyaz peynirde orta seviyededir. (Kaşar peynirdeki fosfor miktarı lor peyniri ve krem peynirin 5 – 6 katı, beyaz peynirin 2 katı kadardır)Yoğurt ve ayranda fosfor miktarı fazla mıdır?

Yoğurt ve ayrandaki fosfor miktarı peynirlerden azdır, ancak miktar olarak fazla alındığında peynirdekinden daha fazla fosfor alınmış olur. Ayran içildiği gün yoğurt yememeli, yoğurt yendiği gün ayran içilmemelidir. Bir günde 1 küçük kaseden fazla yoğurt, 1 su bardağından fazla ayran içilmemelidir.

 

sausageSütteki fosfor miktarı ne kadardır?
sausageSütteki fosfor miktarı yoğurttaki kadardır, bu sebeple süt içildiği gün yoğurt yenmemeli, ayran içilmemelidir. Bir günde 1 su bardağından fazla süt içilmemelidir.

 

Kuru baklagillerde fosfor miktarı fazla mıdır?
Kuru baklagillerde fosfor miktarı yüksek olduğundan barbunya, kuru fasulye, nohut, mercimek kısıtlı tüketilmeli, soya fasulyesi tüketilmemelidir.

 

sausageBöbrek hastasının hangi ekmeği yemesi daha uygundur?
sausageBöbrek hastası için beyaz ekmek önerilir. Kepekli ekmekte fosfor miktarı fazla olduğundan böbrek hastasına önerilmez. Kişinin böbrek hastalığının yanı sıra şeker hastalığı olsa da beyaz ekmek yemesi önerilmektedir.

 

sausageBöbrek hastasına pilav tüketebilir mi?
sausageBöbrek hastasına kısıtlı miktarda pirinç pilavı tüketebilir, bulgurda fosfor oranı yüksek olduğundan önerilmez. Yeri gelmişken belirtelim, makarnadaki fosfor miktarı pirinçten fazla bulgurdan daha azdır.

 

sausageBöbrek hastasına hangi çorba önerilir?
sausageÇorba içerken sıvı alınmış olduğu için günde bir küçük kaseden fazla çorba önerilmez. Böbrek hastasına şehriye, pirinç çorbası önerilirken; fosfor miktarı fazla olduğu için mercimek, ezogelin çorbası önerilmez.

 

sausageBöbrek hastası kraker tüketebilir mi?
sausageKrakerlerde tuz ve fosfor oranı yüksek olduğu için önerilmez (Çubuk krakerin üzerindeki tuzların alınmasıyla tuzu tamamen alınmış olmamaktadır).

 

sausageBöbrek hastasına balık tamamen yasak mıdır?
sausageTüm balıklarda fosfor miktarı yüksek olduğu için böbrek hastalarına kısıtlı tüketilmesi önerilir. Eğer tercih yapma şansı varsa levrek ve mersin balığında fosfor miktarı diğer tüm balıklardan daha az olduğu için bu ikisi önerilir.

 

sausageKanatlı hayvanlardan böbrek hastası için hangisinin tüketilmesi uygundur?
sausageBöbrek hastası için en uygunu tavuk eti olup onun da but kısmının tüketilmesi önerilir.

 

sausageBöbrek hastasının hangi kırmızı eti tüketmesi uygundur?
sausageSığır, dana, koyun, keçi etleri içerisinde böbrek hastası için en uygunu fosfor oranı en düşük olan koyun etidir, ancak sığır eti de tamamen yasak değildir. Günlük kırmızı et tüketim miktarı 100 gramı geçmemelidir. Böbrek hastasının kavurma, pastırma, salam, sosis, sucuk yemesi sakıncalı mıdır?

Bu ürünlerin tamamında tuz ve fosfor oranı yüksek olduğu için böbrek hastasının tüketmesi önerilmez.

 

sausageBöbrek hastası sakatat tüketebilir mi?
sausageSakatatlar içerisinde böbrek hastasına tek önerilebilecek olanı haşlanmış, baharatsız sığır işkembedir. Karaciğer, akciğer, beyin, dalak, dil vs önerilmez. Kokoreç asla tüketilmemelidir.

 

sausageGenel olarak hangi tarz şekilde beslenenlerde fosfor kontrolü zor olur?sausage
Genel olarak tencere yemeği az yiyip ekmek arası, ayaküstü beslenenlerde fosfor yüksek seyreder. Bu tarz beslenenlerde tuz kontrolü de olamadığı için tansiyonları yüksek seyreder.

sausagePotasyum böbrek hastasının kanında neden yükselir?
sausageNormalde yiyecek ve içecekle alınan ihtiyaç fazlası potasyum böbreklerden idrar yolu ile atılır, böbrek yetersiz çalıştığı ya da hiç çalışmadığı için böbrek hastasının kanında potasyum yükselir.

 

sausageKanda potasyum yükselmesinin ne zararı vardır?
sausageKalpte ölümcül ritim bozukluğuna yol açar. Bu sebeple potasyum böbrek hastası için en tehlikeli olan maddedir.

 

sausagePotasyumun yüksek olduğu içecekler nelerdir?
sausageNeskafe (en fazla) , kayısı suyu, vişne suyu, şeftali suyu ve madensuyu'nda potasyum yüksek olduğu için tüketilmemelidir.

 

sausagePotasyum'un yüksek olduğu kurutulmuş besinler nelerdir?
sausagePestil (en fazla), bamya, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, kuru kestane ve kuru hurma'dır. Bu sayılanlar mümkünse hiç tüketilmemelidir.

 

sausagePotasyum'un yüksek olduğu çerezler nelerdir?
sausageAntepfıstığı (en fazla), ay çekirdeği, badem ve fındık (bu besinlerde aynı zamanda fosfor da fazla olduğundan hiç tüketilmemesi önerilir).

 

sausagePotasyum'un yüksek olduğu bakliyatlar nelerdir?
sausageKuru fasulye (en fazla), barbunya, bezelye, nohut ve mercimek

 

sausagePotasyum'un yüksek olduğu meyveler nelerdir?
sausageKuru meyveler (en fazla), muz, kavun, kayısı, Malta eriği (Yenidünya), ananas ve hurma

 

sausageBöbrek hastası günde ne kadar meyve yiyebilir?
sausageGünde 2 avuç kadar meyve yenilebilir.

 

sausagePotasyumun yüksek olduğu sebzeler nelerdir?
sausageEnginar (en fazla), ıspanak, patates, pırasa, kabak, taze fasulye, pancar yaprağı, mantar ve patlıcan potasyumdan zengindir. Bu sebzeler haşlanırken birinci haşlama suyu dökülünce potasyumdan büyük oranda temizlenmiş olacağından haşlanmış ve süzülmüş olarak tüketilmesinde sakınca yoktur.

 

sausagePotasyum miktarının fazla olduğu salata malzemeleri nelerdir?
sausageHavuç, domates, tere ve maydanoz potasyum içermektedir.

 

sausageGünlük hayatta tüketilen, ancak potasyum miktarı yüksek olan besinler nelerdir?sausage
Patates cipsi (en yüksek), salça, çikolata, tahin, pekmez, kraker, çilek ve süt potasyumdan zengin besinlerdir.

sausageAdı geçen besinlerin hepsi yasak mıdır?
sausageBöbrek hastası hiçbir gıdayı bir günde aşırı miktarda tüketmemelidir. Bununla birlikte tuz, çerezler, baharatlar, turşular, maden suyu, kahve, kuru kayısı, patates cipsi, Antepfıstığı, nar suyu dışındaki besinler yüzde yüz yasak değildir, ancak kısıtlama vardır.

 

sausageBöbrek hastasının günlük et ihtiyacı ne kadardır?
sausageOrtalama 100 gram et yenebilir ki, bu miktar üç köfte ya da bir tavuk budu veya orta boy bir balığa tekabül eder

 

sausageBöbrek hastası yumurta yemeli midir?
sausageBöbrek hastası günde en az bir adet haşlanmış yumurta beyazı yemelidir (sarısı önerilmez).

 

sausageBöbrek hastasının şeker tüketmesi yasak mıdır?
sausageDiyabetik olmayan böbrek hastasının şeker tüketmesinde bir sakınca yoktur, ancak çikolata önerilmez, akide şekeri, lokum ve tanesiz reçel yemesinde sakınca yoktur. Pekmezler önerilmez.

 

sausageBöbrek hastasını baharat tüketmesinde ne sakınca vardır?sausage
Baharatlarda potasyum oranı yüksek olduğu için kesinlikle önerilmez, illaki acı yemek isterse 1 – 2 adet yeşil acı biber tüketebilir.

 

sausageBöbrek hastası günlük en fazla ne kadar ağırlık artışı olmalıdır?sausage
50 kiloluk bir hasta günlük en fazla 700 gram, 70 kiloluk bir hasta günde en fazla 1000 gr, 90 kiloluk bir hasta günde en fazla 1300 gram almalıdır.

 

sausageBöbrek hastasının su içme ölçüsü ne olmalıdır?sausage
Böbrek hastası susuzluğu geçene kadar azar azar su içebilir. Ne kadar az tuz alınırsa o kadar az susama olur. Susuzluğu kontrol etmek mümkün değildir, ancak tuz alımını kontrol etmek elimizdedir.

 

Asausagez su içmenin ipuçları nelerdir?
sausage

• Tuzu hayatımızdan çıkarmak, su içilecekse de oda sıcaklığında olmasına dikkat etmek
• Her türlü sıvıyı küçük bardakta içmek
• İlaçları yemek sırasında içilen su ile almak
• Ağızdaki suyu bazen çalkalayıp tükürmek
• Şekersiz sakız çiğnemek