Değişime Önce Kendinle Başla

Hepimiz hayatımızda olumlu ya da olumsuz birçok şey yaşamışızdır. Kişiliğimiz ve hayatımız, yaşadıklarımız sonucunda bir şekil almıştır. Almış olduğumuz bu şekil, bir zaman sonra bizi rahatsız edebilir ve bu rahatsızlığı gidermek için de bir şeylerin değişmesinin gerektiğini düşünürüz. Bizi rahatsız eden şey, hayatımızda aldığımız şekil olmasına rağmen, bu rahatsızlığı gidermek için, almış olduğumuz şekli değiştirmek yerine başka insanların şekillerini değiştirmeye çabalarız. Başkalarını değiştirmek gerçekten çok büyük profesyonellik isteyen bir alandır. Hatta ne kadar profesyonel olursan ol, karşı taraf değişime istekli değilse değiştirmek mümkün değildir. Diyelim ki karşı taraf değişime istekli ve o kişiyi değiştirdin. Ama hayatımızda o kadar çok insan var ki bunlardan kaç tanesi değişime istekli olacaktır. Diyelim ki hayatımızdaki herkes değişime istekli ki bu imkânsızdır, misal işte öyle varsayalım, hayatımızdaki onlarca insanı değiştirmek için kaçımızın enerjisi buna yetecektir. Sonuç itibari ile bir insanın çevresindekilerin şeklini değiştirmesi pek mümkün gözükmüyor. Ya tamamen hayatını bırakacak başka bir yerde farklı bir hayat kuracak ( buda çok zordur, aynı zamanda psikolojik bozukluk tanısı almanız da mümkün ‘’ disosyatif füg’’) ya da kendini değiştirecek ve en asgari şartlarda uyum sağlayacaksınız. Kendini değiştirmek diğer seçeneğe göre daha kolaydır, hayatında ki eksik yanları, sana rahatsızlık veren yanları görüp onları düzeltmek adına kendimde ne gibi değişiklikler yapabilirim gibi sorular ile hayatını daha tölare edilebilir bir hal almasını sağlayabiliriz.

Duygu, yirmi üç yaşında üniversite mezunu çok zeki bir bayandı, hayatında yolunda gitmeyen bazı şeyleri değiştirmek için çok çaba sarf etmişti ama artık hem fiziksel hem de ruhsal olarak çok yorulmuştu. Ona göre etrafındaki insanlar Duygu’yu anlamıyor ve değer vermiyorlardı. Etrafındaki insanların ona karşı kaba ve umursamaz tavırları çok rahatsız ediyordu. Bu rahatsızlığını çevresindeki insanlara söyleyemiyordu, söylememesinin nedeni ise eğer söylersem beni hiç sevmezler ve daha kötü davranırlar. Bu düşünce kendisinin doğru olmayan çıkarımı, doğru değildir çünkü olmamış bir olayın sonucu hakkında sadece kahinler yorum yaparlar. Çoğu da zaten tutturamazlar. Duygu da kâhin olmadığına göre yaptığı çıkarım yanlıştır. Belki gerçekten de öyle olacak ama önceden kehanette bulunmak yanlış bir tutumdur. Zaten olumsuz işleyen düşünce süreçleri bütün olaylardan olumsuz sonuçlar çıkarması çok olağandır.

Çevresinde ki insanları değiştirmek için bütün enerjisini harcıyordu ama o kadar enerji harcamasına rağmen sadece bir arkadaşı biraz daha yumuşamıştı ona karşı diğerleri yine aynıydı. Hatta daha ılımlı olan arkadaşı da zaman zaman ona kötü davranıyordu. Ama Duygu hala çevresini değiştirmeye çalıyordu. Duyguyu rahatsız eden şey kendi şekli olmasına rağmen çevresindekileri değiştirmeye çalışıyor ama kendi şeklinin rahatsızlık veren yanını görmüyordu.

Özellikle işyerlerinde kişilik özellikleri uyuşmayan insanların birbirlerine karşı üstünlük sağlama çabası sonucu tartışmalar, çatışmalar ortaya çıkmaktadır. Ya Duygu gibi pes edip birilerinin üstünlük sağlamasına izin vereceksiniz ya da çatışma hali ya devam edecek. En uygun çözüm ise kişilerin uzlaşmaya çalışmasıdır. Ama bir kişiye işyerinde herkes aynı şekilde aşağılayıcı ve rahatsız edici davranıyorsa, bu O kişide bir sorun olduğu anlamına gelir. Kişilik özelliklerinin uyuşmaması değildir, o kişinin kişilik özelliklerinde ödün verdiği anlamına gelir. Bu durumda kişi kendisini değiştirmesi ve kendine olan özgüven ve özsaygısını daha üstlere çıkarması adına bir şeyler yapması gerekir. Aynı kişilik özellikleri sabit dururken etrafında ki insanları değiştirmeye çalışmak çok zor ve gereksiz bir uğraşıdır. Çünkü o kişiye çevresinin davranış şeklini belirleyen kişilik özellikleridir. Kişiliğine yapılan hakaretleri yok sayan, rahatsız eden şeyleri görmezden gelen, hakkını yediren insanlar daha sonra arkadaşlarının gözünde pısırık, pasif gibi niteliklerle etiketlenecektir. Bu etiketlenme sonucunda da çevresinin davranış örüntüsü bu etiketlere göre olacaktır. Kendi sorunları çözmek için başkalarına etiket takmak yerine önce üzerindeki etiketi çıkarması gerekir. Bu etiketi çıkarmak içinde kişinin kendini değiştirmesi gerekir.

Psk. Ayhan ALTAŞ